Λοιπόν, εδώ και κάποια χρόνια, σχεδόν μια δεκαετία κοντά ,ακούμε συνέχεια για τα περιβόητα Fat Skis ενώ για κάποιο λόγο σταματήσαμε να ασχολούμαστε με τα παραβολικά ή τα αγωνιστικά σκι ή τα τουριστικά σκι. Ακούμε ότι τα Fat είναι η εξέλιξη , ότι είναι το μέλλον και διάφορα άλλα φιλόδοξα σχόλια ή υποσχέσεις. Πως οι σχεδιαστές των σκι ήρθαν να ανατρέψουν το σκηνικό και να πάνε την χιονοδρομία ένα ακόμα βήμα μπροστά, αλλάζοντας τελείως την νοοτροπία του σύγχρονου χιονοδρόμου και δίνοντάς του ικανότητες τις οποίες δεν είχαμε στο παρελθόν φανταστεί.
Αν και δεν είναι δόκιμο να χρησιμοποιούμε γλώσσα καφενείου στην συγγραφή ενός άρθρου, ζητάμε συγνώμη από τον αναγνώστη αλλά αυτήν την φορά θα γίνει η εξαίρεση γιατί πολλά πράγματα έχουν παρερμηνευτεί σε εκνευριστικό βαθμό γύρω από το θέμα. Ποια είναι λοιπόν η γνώμη μας στο ζήτημα αυτό ; Πολύ απλά … ΤΡΙΧΕΣ ΚΑΤΣΑΡΕΣ!
Τα Fat Skis σχεδιάστηκαν για έναν και μοναδικό λόγο , για να μπορεί ο χιονοδρόμος να κάνει σκι στα βαθειά χιόνια. Είναι γνωστό από την στοιχειώδη φυσική ότι τα πέδιλα με μεγαλύτερες διαστάσεις (βάση-ύψος) έχουν την τάση να επιπλέουν κοντά στην επιφάνεια ενός τέτοιου terrain δημιουργώντας έτσι ΜΙΚΡΟΤΕΡΕΣ αντιστάσεις ολίσθησης. Αυτό είναι όλο . . . απίστευτο δεν είναι πως η μόδα και το μάρκετινγκ δημιουργεί τις υπόλοιπες εντυπώσεις;
Ο σχεδιασμός των Fat , Mid-Fat , μαζί με τον σχεδιασμό των παραβολικών σκι (Carving Skis ) και των μοντέλων με μαλακό ή σκληρό πυρήνα κατασκευής , απλώς αύξησε την γκάμα επιλογής του χιονοδρόμου σε διαφορετικά στυλ και στόχους κατάβασης , αυτή ήταν και ουσιαστικά η πραγματική εξέλιξη την τελευταία 20ετία στον χώρο ή η επανάσταση αν θέλετε: η δυνατότητα διαφορετικών επιλογών. Το off-piste skiing υπήρχε και πριν τα Fats , όπως και το Freeride, αλλά αυτό τώρα δεν είναι το θέμα μας.
Το πρόβλημα της σωστής επιλογής
Τι γίνεται όμως με όλη αυτήν την ποικιλία που υπάρχει στην αγορά; Πως θα μπορούσε ένας χιονοδρόμος να ξεσκαρτάρει το δικό του μοντέλο, από όλο αυτό το μπέρδεμα με τα δεκάδες διαφορετικά μοντέλα που κυκλοφορούν; και ακόμα χειρότερα από τις φρούδες υποσχέσεις ; Έχουμε τις διαστάσεις τους, ύψος, μέση (waist), ακτίνα στροφής (radius), μέγεθος του tip , των ουρών και σαν να μην έφταναν μόνο αυτά έχουμε και τις κατηγορίες, αγωνιστικό σκι, τουριστικό , freestyle ski , Freeride ski , powder ski , big mountain ski κ.ο.κ Μπέρδεμα ε;
Όχι και τόσο , τα πράγματα είναι πολύ απλά και η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα ακόμα πιο απλή: Κατηγοριοποίηση των μοντέλων βάση των παρακάτω παραγόντων:
α) Διάσταση της μέσης του πέδιλου, Waist Size
β) Ακτίνα στροφής του πέδιλου , Sidecut Radius
..όλοι οι υπόλοιποι κατασκευαστικοί παράγοντες ακολουθούν με αναλογικό τρόπο τα παραπάνω δύο στοιχεία, αρα στην παρούσα φάση ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΜΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝ.
Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά τον παρακάτω οδηγό:
1. Πέδιλο πίστας/ παραβολικό σκι ή Carving Skis
μέχρι 74mm μέση (waist), μέχρι 16m sidecut radius.
90% on piste – 10% off piste
2. Για όλα τα πεδία ή All-Terrain με μεγαλύτερο προσανατολισμό εντός πίστας
75 έως 85mm μέση (waist) , 16-20m sidecut radius.
70% on piste – 30% off piste
3. Για όλα τα πεδία ή All-Terrain με μεγαλύτερο προσανατολισμό εκτός πίστας
85-94mm μέση (waist), 20-24m sidecut radius
50% on piste – 50% off piste
4. Big-mountain ski
95 -104mm μέση (waist), 24m 30m sidecut radius
10% on piste – 90% off piste
5. Πέδιλο για πολύ βαθιές πούδρες , Powder Skis
105mm ή και μεγαλύτερη μέση (waist) , 24m ή και μεγαλύτερο sidecut radius.
100% off piste.
Όπως μπορούμε να δούμε στον παραπάνω οδηγό , δίνεται μια προτεραιότητα στο φάρδος/μέση του πέδιλου (waist). Γιατί αυτό ; Γιατί πολύ απλά το φάρδος της μέσης στα πέδιλα είναι ένδειξη , σχεδιαστικά, του είδος χιονοδρομίας για το οποίο προορίζονται και εξυπηρετεί ταυτόχρονα τους παρακάτω παράγοντες:
• Την ταχύτητα μετάβασης του χιονοδρόμου από στροφή σε στροφή (edge to edge performance ή transition )
• Την στρεπτική ακαμψία του πέδιλου (Torsional Stiffness) και
• Την δυνατότητα επίπλευσης (Flotation) στα βαθύτερα χιόνια.
Oι παραπάνω 3ς παράγοντες, κατασκευαστικά , μεταβάλονται σε αναλογία βάση του φάρδους του πέδιλου , βάση δηλαδή του παράγοντα WAIST. Τα υπόλοιπα στοιχεία επιλογής, όπως το ύψος του μοντέλου και την σκληρότητα , είναι στοιχεία που μπορούν να συζητηθούν ΑΦΟΥ πρώτα κατασταλάξει ο χιονοδρόμος για το terrain στο οποίο θέλει να κάνει σκι!
Ας δούμε τώρα τον κάθε παράγοντα ξεχωριστά:
Edge to Edge performance – είναι η ταχύτητα μεταφοράς του χιονοδρόμου από το ένα γώνιασμα στο άλλο, όσο πιο μικρό φάρδος (waist) έχει το πέδιλο τόσο πιο γρήγορη γίνεται η μεταφορά. Επίσης όσο πιο μικρό είναι το φάρδος τόσο πιο κοντά είναι η μπότα στην γωνιά του σκι , άρα τόσο πιο σταθερό πάτημα/γώνιασμα πετυχαίνει ο χιονοδρόμος στα σκληρότερα χιόνια. Φυσικά ισχύει και το αντίστροφο στο παραπάνω.
Torsional Stiffness – ο όρος αυτός περιγράφει την δυνατότητα περιστροφής του πέδιλου γύρω από τον διαμήκη άξονα του, όταν αυτό δέχεται τις πιέσεις του χιονοδρόμου πάνω στην στροφή(βλέπε εικόνα αριστερά) . Όσο πιο μικρό φάρδος έχει το πέδιλο , τόσο μεγαλύτερη είναι και η στρεπτική του ακαμψία και το αντίστροφο, όσο το πέδιλο φαρδαίνει τόσο μικραίνει η στρεπτική του ακαμψία. Τώρα το πότε έχουμε πλεονέκτημα και πότε όχι σε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις , πάλι εξαρτάται από το είδος χιονοδρομίας που επιλέγουμε. Για ένα προχωρημένο χιονοδρόμο για παράδειγμα θα ήταν πρόβλημα να επιλέξει ένα Fat μοντέλο με 100 waist ΑΝ θέλει να έχει ΚΑΙ σταθερότερο γώνιασμα σε μια σκληρή πίστα.
Flotation – ένας εύκολος όρος που μας περιγράφει ότι όσο πιο φαρδύ είναι το πέδιλο τόσο πιο πολύ βγαίνει στην επιφάνεια ενός terrain με φρέσκο και βαθύ χιόνι ή αλλιώς , τόσο καλύτερα επιπλαίει στην ..πούδρα. Εδώ βρίσκεται και ο λόγος που σχεδιάστηκαν τα Fat skis, τόοοοσο απλό, όσο ο χιονοδρόμος κάνει σκι στην επιφάνεια του terrain τόσες λιγότερες οι αντιστάσεις.
Μερικές ακόμα χρήσιμες διευκρινήσεις για την κατανόηση του παραπάνω οδηγού:
Sidecut radius
Αν προεκτείνουμε το τόξο που σχηματίζει το πλάγιο κόψιμο του πέδιλου σε ένα πλήρη κύκλο, τότε το sidecut radius θα είναι η ακτίνα του κύκλου αυτού.Αριστερά στην εικόνα η ακτίνα αυτή διαγράφεται με κόκκινο χρώμα. Το sidecut radius δεν έχει καμία σχέση με το πόσο το σκι μπορεί πραγματικά να διαγράψει μια χαραγμένη ακτίνα στροφής (Turn Radius), είναι απλώς ενδειτικό της χρήσης για την οποία προορίζεται το πέδιλο. Για παράδειγμα μπορεί ένα μοντέλο να έχει sidecut radius 15 μέτρα, αλλα κάλλιστα να μπορεί να διαγράψει carve στροφή στα 12 μέτρα κάτι που εξαρτάται από την κατασκευή. To turn radius, προφανώς, είναι πάντα μικρότερο από το sidecut radius, αλλά δεν μπορεί ωστόσο να αποκλείνει πολύ.
Big – Mountain
Με τον όρο αυτό εννοούμε την χιονοδρόμια σε πλαγίες εκτός πίστας , διαφόρων κλήσεων και με ποικιλομορφία τόσο στην μορφολογία του πεδίου όσο και στην ποιότητα του χιονιού. Διακρίνονται πάρα πολλοί συνδυασμοί των επιμέρους συνθηκών. (κλίμα, πλαγιά, χιόνι, κα. πολλά . . . )
Συμπέρασμα:
Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω , υπάρχουν και άλλοι παράγοντες επιλογής οι οποίοι όμως αφορούν την ήδη επιλεγμένη κατηγορία βάση του παραπάνω οδηγού!! Ο «μπούσουλας» αυτός λοιπόν εξυπηρετεί σε βάθος και ουσία , την αναζήτηση του κατάλληλου μοντέλου από τον χιονοδρόμο. Θα πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι , ποτέ ένα συγκεκριμένο μοντέλο δεν μπορεί να μας τα δώσει ΟΛΑ , για παράδειγμα είναι φύση αδύνατον να κάνουμε χιονοδρομία με ένα ζευγάρι powder skis σε σκληρά χιόνια ή σε πατημένες πίστες, ακόμη και με την μικρότερη ικανοποίηση από όσο θα μας έδινε ένα All- Terrain μοντέλο . Οι υποσχέσεις ορισμένων πωλητών για μοντέλα που τα έχουν ΟΛΑ σε ΕΝΑ είναι ψεύτικες και σε μερικές περιπτώσεις επικίνδυνες. Τέλος υπάρχει και ένα ξεχωριστό θέμα συζήτησης , πιο ειδικό , για τα Freeskiing μοντέλα , κάτι για το οποίο θα αναλύσουμε σε επόμενο άρθρο…σύντομα.
Περισσότερη συζήτηση για το θέμα μπορεί να γίνει , εδώ!
Δημοσίευση από Χρήστος Ματθαιόπουλος
Καθηγήτης Φυσικής Αγωγής – Εκπαιδευτής Χιονοδρομίας
xristos.mat@gmail.com